MUTASARRIF NAZIM PAŞA
1900’lü lı yılların başıdır. Nâzım Paşa Mersin Mutasarrıfı’dır.
Osmanlı’nın en zayıf olduğu dönemdir.
Çukurova’da pamuk, narenciye gibi Avrupa ve Amerika için cazip ürünler üretilmektedir, bir liman kenti olan Mersin, Çukurova'nın ihracat ve ticaret merkezi haline gelmiştir.
Şehirde o tarihte 12 konsolosluk ile çok sayıda yabancı acenta ve temsilcilikler vardır.
Bir çok yabancı işadamı Mersin’de yaşamakta ve ticaret yapmaktadır. Yoksul ailelerin çocukları ise hamallık yaparak, yoğurt pazarından veya limandan alışveriş yapanların yüklerini taşıyarak para kazanmaya çalışmakta ve ailelerine katkıda bulunmaktadır.
12 yaşındaki Mehmet de bunlardan biridir.
Mersin'de yaşayan İngiliz Lord Thompson, birgün yurt dışından gelen eşyalarını taşıtmak için Mehmet’i çağırır. Mehmet, eşyalar çok ağır olduğu için ilk anda kaldıramaz, fakat çevresindekilerin yardımıyla yükü sırtına yüklenir ve Lord’un malikhanesinin taş avlusuna taşır.
Mehmet parasını ister. Fakat lord ödemez parayı. Mehmet ısrar edince de elindeki topuzlu bastonla Mehmet’in kafasına vurur ve Mehmet, beyin kanamasından oracıkta ölür.
O sırada Mersin'in başında yönetici olarak mutasarrıf “Nazım Paşa” bulunmaktadır.
Nazım Paşa olayı duyunca derhal lordu makamına çağırır. Lord suçunu inkar etmez, tam tersine ukalaca cevaplar verir.
Osmanlı kanunlarına göre cezası ölümdür, fakat lord İngiliz olmasına güvenir ve kapitülasyonlar uyarınca kendisine yargılama yapılamayacağını söylemektedir. Fakat Nazım Paşa lordu derhal tutuklatıp, mahkemeye sevk eder.
Olay İngiliz konsolosluğu aracılığıyla, Mersin açıklarında bekleyen İngiliz savaş gemisine ve İstanbul'a da akseder.
İngiliz savaş gemisinin komutanı, lord serbest bırakılmazsa, Mersin'i bombalayacağını söyler.
Nazım Paşa bunun üzerine şehirdeki yabancıların, Mersin dışına çıkışını yasaklar. Çıkmaya kalkışanı tutuklayın talimatı verir.
Lordu hızla mahkemeye çıkarır, mahkeme idam kararı verir. Bugünkü Yoğurt Pazarı meydanında darağacı kurulup asılır.
Ayrıca savaş gemisinin şehri bombalaması halinde tüm İngilizleri asacağını duyurur. Böylece şehir bombalanmaktan kurtulur.
Konu padişah 2. Abdülhamit'e intikal eder, ancak çok geçtir. Lord asılmıştır. Nazım Paşa birkaç yıl öncesinde de Avusturya başkonsolosunu kovmuştur.
Abdülhamit'e İngilizler tarafından, Nazım Paşa'nın cezalandırılması yönünde büyük baskı vardır. Ancak Padişah Abdülhamit, Nazım Paşa’ya ceza vermeye yanaşmaz. Nazım Paşa'yı bir liman ve ticaret kenti olarak dış dünyaya açık olan Mersin mutasarrıflığından alır ve Kayseri mutasarrıflığı’na atar.
12 yaşındaki bir çocuk için, tüm baskılara ve tehditlere rağmen gözünü kırpmadan İngiliz lordunu asan, şehrin bombalanması tehditlerine dik durarak gerekli cevabı veren Nazım Paşa takdirle anılır.
Allah rahmet eylesin, mekanı cennet olsun inşallah..
