ORD. PROF. İVET BAHAR
Bu makalemizde, yurt dışında yaşayan, kamuoyunda ismi ve çalışmaları pek bilinmeyen, ancak öğrenince hayranlık duyduğumuz ve göğsümüzü kabartan Türk bilim insanlarımızdan birini: Ordinaryüs Prof. İvet Bahar Hocamızı yazmak istedim.
1957’de İstanbul’da dünyaya gelmiştir.
Liseden sonra Boğaziçi Üniversitesi Kimya Mühendisliği okudu ve 1980 yılında mezun oldu. Bu sırada aynı zamanda 2 çocuk annesiydi.
1983 yılında yine Boğaziçi Üniversitesinde Yüksek Lisansını tamamladı.
1986 yılında İTÜ’de doktorasını tamamladı. Doktorasını polimer fizik alanında yaptı.
Doktorasını müteakip Boğaziçi Üniversitesinde görev yapmaya başladı.
Kazandığı UNESCO Bursu ile art arda 5 yaz ABD Akron Üniversitesinde araştırmalar yapmaya gitti.
Aynı üniversitede (Boğaziçi) 1993 yılında profesör oldu.
Gauss Ağ Modeli ve Anizotropik Ağ Modeli konularında çalışmalar yaptı.
1992-2001 yıllarında yaz aylarında konuk profesör olarak NIH (Ulusal Kanser)’de polimerik toplulukların biyolojik yönleriyle ilgili 9 yıl boyunca çalışmalar yaptı.
1992-2000 yılları arasında Boğaziçi Üniversitesinde Polimer Araştırma Merkezinin yöneticiliğini yaptı.
1993-2001 yılları arasında Boğaziçi Üniversitesi Kimya Bölümünde öğretim üyesi olarak görev aldı.
1997 yılında yazdığı Katlanır ve Tasarım makalesi biyofizik alanında oldukça ses getirdi.
2001-2004 yılları arasında ABD Pittsburgh Üniversitesi Tıp Fakültesi Moleküler Biyoloji ve Bioenformetik Bölümünde araştırmalar yaptı.
Ord. Profesör İvet Hoca, 2004 yılından bu yana Pittsburgh Üniversitesi Tıp Fakültesi Bilgisayar ve Sistem Biyoloji Bölümünde Kurucu Başkan ve Seçkin Profesör olarak çalışmalarını da sürdürüyor.
Avrupa Moleküler Biyoloji Organizasyonu (EMBO), Bilim Akademisi ve Avrupa Araştırma Konseyi (ERC) Fizik ve Mühendislik Bilimleri İnceleme Kurulu Üyeliğindeki görevlerine de devam eden İvet Hocanın Hesaplamalı Biyoloji alanında 250’den fazla uluslararası makaleleri mevcut.
Polimer İstatiksel Mekaniğinin temel teorilerini ve yöntemlerini Biyomoleküler yapı ve dinamiklere uyarlayan, Elastik Ağ Modelleri (ENM’ler) olarak modellenen proteinlerin kolektif dinamiklerini incelemek için Klasik Rouse Modelinin değiştirilmiş bir versiyonuna öncülük eden, teorileri ve yöntemleri başlangıcından bu yana sayısız teste dayanan ve moleküler biyolojide temel kavramları oluşturan İvet Hoca, Dünyanın en seçkin bilim kurullarından kabul edilen, 190’ı Nobel ödüllü 2900 üyesi bulunan Amerikan Ulusal Bilimler Akademisinin 157 yıllık tarihinde ilk kez bir Türk kadın bilim insanı üye olarak seçildi. 2016’da ABD başkanı Obama’nın davetlisi olarak beyaz sarayda bir konuşma yaptı.
Öncülük ettiği Hesaplamalı Moleküler ve Sistem Biyolojisi çalışmalarıyla hayat kurtaran farmakolojik ürünlerin/ilaçların geliştirilmesine ve mRNA alılarının gelişmesine olan katkıları nedeniyle, 2022 yılında Vehbi Koç Vakfı tarafından Kültür, Eğitim ve Sağlık Ödülüne layık görüldü.
İvet Hocanın geliştirdiği yöntemler sadece temel bilimlerde değil, ilaç geliştirilmesinde ve klinik çalışmalarda da kullanılmakta; çalışmalarını bilgisayar yardımıyla ilaç geliştirilmesi üzerinde yoğunlaştırdı ve hesaplamalı farmakoloji bilimi alanında önemli atılımlar yapıldı. Hesaplamalı moleküler ve sistem biyolojisi aynı zamanda hücre ve genetik tedavilerinin yanısıra özellikle kanser tedavileri için geliştirilen ve pandemi döneminde sağlık alanında yeni bir çağ açan mRNA aşılarının geliştirilmesine zemin hazırladı.
“Emek harcarsanız yapamayacağınız iş yok” diyen İvet Hoca, klinik açıdan sinir ileti çalışmaları ve tedavisinde yeni yaklaşımlar, beyin iskemisi, karaciğer fibrozu ile bağışıklık sistemini baskılayan tedavi yöntemlerinin geliştirilmesi gibi bir çok tıbbi alanlarda tedavi yöntemleri çalışmalarında aktif olarak görevler de yapmaktadır.
Ord. Profesör İvet Bahar Hoca halen Pittsburgh Üniversitesinde Ordinaryüs Profesör ve John K. Vries Kürsüsü Başkanı olarak görev yapmakta ve fizik, kimya, biyoloji be moleküler biyoloji alanlarında araştırmalarına ve çalışmalarına devam etmektedir.
Hocamıza çalışmalarında başarılarının devamını diliyor, bir Türk bilim insanı olarak hem bizleri temsil etmesi ve gururlandırması, hem de insanlığa katkılarından dolayı teşekkür ediyoruz. Allah sağlık ve huzur içerisinde uzun ömürler nasip etsin..
Sevgi, saygı ve minnetlerimizle!..
