NAİM FİLMİ ve BULGARİSTAN TÜRK’LÜĞÜNÜN MÜCADELESİ
Naim filminden az önce çıktım. Beni 30 yıl geriye taaçocukluğuma götürdü.
İlkokuldaydım.Mahallemizde bizim yerel ağızla macır dediğimiz Bulgaristan göçmenleri de yaşardı.Kimi 1950 kimi 70 kimi 79 kimi de Balkan harbinde göçmüştü.
Bir gün okuldan çıkınca macır bir arkadaşın evine gitmiştik.Babaannesi Bulgaristan’dan akrabalarından gelen mektupları açıyordu.Ancak bir şey dikkatimi çekmişti.Önce pula ‘’’2deyip yırtıyor sonra mektubu açıyordu.Deli gibi pul biriktirdiğimiz yıllardı,ülkeleri oradan tanıyorduk.
‘’Ya nine neden yırttın bizim koleksiyonumuz var versene’’deyince ;
‘’o naletin pulunu nedecen’’dedi .TodorJivkov”la ve Bulgaristan komünizmimin uygulaması ileböylece tanışmış olduk.
Oysa Yugoslavya göçmenleri de vardı sokağımızda ve hacca giden akrabaları önce Türkiye’ye uğruyor öyle Arabistan’a geçiyorlardı.Tito “dan ise saygıyla ve hatta övgüyle bahsediyorlardı.Böylece bağlantısızlar hareketi ve Yugoslavya sosyalizmi ile de tanışmış olmuştum.Tabi ki küçük kafamla her şeye akıl erdiremiyordum ama farklılıklara aymıştım.
1984 ‘e kadar her ne kadar ağır bir baskı altında olsalar da kısmen kimliklerini yaşayan Bulgaristan Türkleri o tarihten itibaren ağır bir asimilasyon politikasına maruz bırakıldılar.
Tam bir Stalinist zulüm olan bu politikalar isimlerin zorla değiştirilmesi ve zaten 18 den küçüğün gitmesi yasak olan ibadethanenin yıkımı,Türkçe konuşma ve öğrenme yasağı ile başladı.Baskının en ağırı anadili Bulgarca olan Müslüman Pomak’laraydı ,Türklerle işbirliği yapmış tarihsel hain muamelesi görüyorlardı.
Dış dünyayla hiç bir temas yoktu ve Türk toplumunun yoğun yaşadığı bölgeler iç vize uygulamasına tabiydi.
Ancak sessiz başlayan tepkiler toplu isim değiştirme uygulamalarının yapıldığı Razgrad’ da kitleselleşti ve patladı.
Razgrad şehri Balkan dağları İle Tuna nehri arasında yer alan ve Selçuklu Devletinin yıkılmasından sonra çıkan Baba İshak ayaklanması İle Yöreye göçen Bektaşi Türkmenleri ile meskun bir şehirdi.Osmanlı döneminde Turhanoğulları gibi büyük akıncı ailelerine ev sahipliği yapmıştı.
Türklerin barışçı protesto yürüyüşüne son derece sert müdahale edildi.Razgrad Başsavcısı bizzat ateşlediği silahıyla 4 sivilTürk”ü katletti.Artık olaylar çığırından çıkmıştı.Bazı Türk gruplar gözünü kararttı ve silahlı mücadele kararı aldılar.Adem Rıfat ve arkadaşları Balkan”a çıkmayı ve Bulgar karakollarını basmayı ciddi ciddi düşünüyorlardı.Ancak Türkiye’nin barışçı olmayan ve hukuk dışı yöntemlere kesinlikle destek vermeyeceğini belirtmesi üzerine vazgeçildi.Yalnız gösteriler kitleselleşmiş ,fabrikalarda grevler ,okullarda eylemler iyice yayılmıştı.Ancak demirperde o kadar kalındı ki Türklerin çığlığı cılız bir inleme olarak kalıyordu.İşte bu günlerde Kırcaali Mestanlı’ dan bir Türk çocuğu halter sporunda dünya çapında parlamaya başlamıştı.Filminde de tüm ayrıntıları ile anlatıldığı şekilde Bulgar gizli servisinin gardiyanlığında gittiği bir Melbourne seyahatinde Avustralya da yaşayan Türklerin yardımıyla kaçtı ve Türkiye”ye iltica etti.
Zaten tanındığı Türkiye de kısa sürede bir efsaneye dönüştü .Rahmetli Özal’ın tam desteği ile katıldığı Seul olimpiyatlarında Türkiye’ye altın madalya gururunu yaşatmıştı.10 yaşında bir çocuk olarak o günü çok iyi anımsıyorum.Hayat adeta durmuştu.Yeni yaygınlaşan TV her ev de yoktu ,ajans dinleyen ihtiyarlar bir elleri ile kulaklarına bastırdıkları radyoyu tutuyorlar ,diğer elleriyle telaşlı dumanlar üflüyorlardı.Yaşamlarındaki tek sosyal etkinlik mevlit olan futbol maçı bile izlememiş hacınineler güç kuvvet ver Allah’ım diye tespihleri adeta heyecandan yontuyorlardı.
Seul’den sonra Süleymanoğlu ,Newyork da BM’de konuşma yaptı ve Bulgaristan Türklüğünün çektiği acıları anlattı.Uluslararası toplumun baskılarına dayanamayan Bulgaristan sonunda pes etti ve Türkiye”ye göç başladı bir kaç yıl içinde de rejim tüm Doğu bloku İle tarihin sindirim sistemindeydi artık.
26.11.2019
Av.Erkul Erdem
